Laatste loodjes wegen het zwaarst?
by Janice Wierenga
Er wordt vaak gezegd: de laatste loodjes wegen het zwaarst. Daarmee wordt bedoeld dat het laatste stukje het meeste doorzettingsvermogen vraagt. Nu de meivakantie in volle gang is en de zomervakantie in zicht komt (veel leerkrachten werken immers van vakantie tot vakantie), wordt dit één van de zinnen die ik de komende tijd weer veel zal horen. De mensen die dit zeggen over deze laatste onderwijsperiode van het schooljaar, zien er vaak tegenop en spreken over ‘volhouden’ en ‘nog even doorzetten’.
Natuurlijk reken ik als leerkracht ook uit hoeveel weken het nog is tot de zomervakantie, maar wel met een ander doel. Ik heb juist het gevoel dat ik er nét lekker in zit en eindelijk weet wat mijn klas nodig heeft. Deze periode betekent daarom voor mij dat ik keuzes moet gaan maken: wat moet écht nog gebeuren de komende weken en wat kan ik dan nog meer? Ik barst nog van de ideeën!
Helaas valt Engels daarbij nog te vaak als één van de eerste dingen af bij leerkrachten in het basisonderwijs. Leerkrachten die aan de Kennisrotonde vragen hebben gesteld over Engels in het basisonderwijs, zullen hier gelukkig vast anders over denken. Uit deze praktijkgerelateerde onderwijsonderzoeken blijkt bijvoorbeeld dat het leren van Engels geen negatief effect heeft op de beheersing van Nederlands, ook niet bij meertalige kinderen. Uit een ander onderzoek van de Kennisrotonde blijkt bovendien dat de intensiteit en de inhoud van het lesaanbod cruciaal zijn voor de bevordering van de taalontwikkeling in een vreemde taal.
Gelukkig heeft SLO onlangs focusdoelen opgesteld voor Engels. Focusdoelen zijn doelen die in de komende periode tot aan de zomervakantie 2021 prioriteit hebben en een stevige basis vormen voor doorstroom naar de volgende groep. Per fase en per vaardigheid staat duidelijk aangegeven waar je deze laatste periode aan kunt werken, inclusief aansprekende voorbeelden en werkvormen. Dit is heel handig voor leerkrachten die net als ik nog te veel willen doen in te weinig tijd en keuzes moeten gaan maken.
Dankzij deze focusdoelen weet ik precies hoe ik mijn resterende onderwijstijd op een goede manier kan besteden aan Engels. Kom nu maar op met die laatste loodjes!
Ben je zelf ook op zoek naar de juiste invulling voor de laatste periode? Lees dan verder op:
https://www.slo.nl/npo/primair-onderwijs/
https://www.slo.nl/documenten/@18608/focusdoelen-engels-vvto/
Meer weten over de onderzoeken van de Kennisrotonde? Lees dan verder op:
————————————————————————————————————————————————————————————————————————————
Meer ruimte voor de vaksectie – juist bij de talen
Koos van ‘t Hul
Op veel scholen staat de samenwerking in de vaksectie al tijden onder druk: er wordt ruim tijd besteed aan vakoverstijgende overlegstructuren waar veelal op generiek niveau over onderwijs wordt gesproken en in sommige scholen worden de vaksecties zelfs opgeheven! Wat werkt bij het ene vak moet toch ook werken bij het andere? Juist voor de talen is dit een bijzonder ongelukkige gedachte: hoewel binnen de talen bijvoorbeeld formatief handelen en differentiatie een belangrijke plaats verdienen, vraagt het eigen, complexe karakter van taalonderwijs om een gedeelde, goed geïnformeerde en levende visie, en een voortdurend geactualiseerd curriculum dat het product is van intensieve en geïnspireerde samenwerking tussen vakexperts. Dit gebeurt het beste In een stevig gepositioneerde en professioneel georganiseerde vaksectie.
Juist in deze tijd waarin de onderwijsachterstanden oplopen en leerlingen weinig lezen, schreeuwt het onderwijs om gerichte taaldidactiek Daarnaast zal er de komende jaren als gevolg van curriculum.nu ook binnen de vaksectie veel afstemming en ontwikkeling nodig zijn.
Ik zou daarom willen pleiten voor meer ruimte voor de vaksectie bij de talen. Maar hoe benut je die ruimte als vaksectie optimaal?
Organiseer het leiderschap
Een vreemdetalen sectie vraagt – net als ieder team – om leiderschap. Dat betekent dat de vaksectieleider hierin een sleutelrol vervult die meer omvat dan alleen het coördineren van in de vaksectie lopende onderwijsprocessen. In een succesvolle vaksectie fungeert de vaksectieleider als spreekbuis met het management, maar neemt ook op een goed geïnformeerde manier het voortouw in de doorontwikkeling van het taalonderwijs door het professionele gesprek op gang te houden over visie, beleid en praktijk. Daarnaast is het van belang dat de vaksectieleider overzicht houdt over de ontwikkelingen in andere vaksecties. Tenslotte dient de vaksectieleider ook oog te houden op de naleving van gemaakte afspraken.
Nu denk je waarschijnlijk: dat is nogal wat – en dat is het ook! De eerste stap is daarom dat scholen de rol van de vaksectie bij de onderwijsontwikkeling erkennen én investeren in een stevige positionering van de vaksectieleider.
Houd oog op het vakmanschap
Binnen vaksecties is vaak veel vakmanschap aanwezig. Door de vaksecties meer eigenaarschap te geven over de invulling en verantwoording van hun onderwijs kunnen docenten meer verantwoordelijkheid nemen in de vormgeving van het onderwijs. Tegelijkertijd is het ook van belang dat de vakkennis en vaardigheden van de betrokken docenten op peil is en blijft. Het helpt hierbij als de vaksectie goed op de hoogte is van de ontwikkelingen in het vreemdetalenonderwijs, en in staat is zich onderzoekend en professioneel-kritisch op te stellen.
Onderwijs dat door vakexperts wordt ontwikkeld in de talenvaksectie, gericht op effectieve didactiek, is onderwijs dat direct effect heeft in de klas. Dit alleen zou al een reden moeten zijn voor scholen om de vaksectie serieus te nemen.
Maak een kort en bondig plan
In veel vaksecties staat de onderwijsontwikkeling onder druk van de waan van de dag. Het helpt om een duidelijk en afgebakend PDCA-plan te maken waarin een beperkt aantal ontwikkelpunten voor een schooljaar worden opgenomen. Hiermee voorkom je als vaksectie dat de onderwijsontwikkeling tot een grinding halt komt zodra ergens in de school een proefballon wordt opgelaten. Nog belangrijker is dat het werken volgens een ontwikkelplan ervoor zorgt dat er met elkaar afstemming ontstaat over de tijdsbesteding, taakverdeling en prioriteiten én de kwaliteit van de onderwijsactiviteiten tegen het licht kan worden gehouden.
Terug naar de realiteit
Nu hoor ik je denken: dit is prachtig, maar hoe nu verder? Ik zou iedere talenvaksectie willen oproepen: roer je! Organiseer het sectieleiderschap, stel met elkaar een doel en ga daarover in gesprek met je schooldirectie om de ruimte voor de talenvaksectie terug te pakken. Je hebt de wind in de zeilen – je moet alleen de zeilen bijstellen om de juiste wind te vangen.
—————————————————————————————————-
Burnout op de werkvloer
Maart 2020 gingen ineens alle scholen dicht. Het roer ging subiet om in heel het onderwijs en er kwam een hoop energie vrij terwijl leraren massaal overuren maakten om de overgang van ‘live’ naar ‘online’ les te realiseren. Er werd een zware wissel getrokken op heel het onderwijsland, en dat heeft ons meer gekost dan we weten, vermoed ik. We gingen ervoor met z’n allen, de schouders eronder en doorgaan, want we weten niet beter dan dat het zo hoort, nietwaar?
Ruim een half jaar later waart Covid-19 nog steeds rond. Er wordt wel of niet met maskers op door de gangen gelopen, er wordt wel, of deels, of niet ’live’ lesgegeven, en onderwijzers merken nu dat ze steeds het spagaat moeten spannen tussen ‘live’ en ‘online’ lesgeven. Collega’s, studenten en leerlingen vallen uit nu meer dan ooit met alle gevolgen van dien. In mijzelf herkende ik – met de constante vermoeidheid, spierpijn, moeite met lezen – de eerste tekenen van burn-out. Bij de vakbond vertelden ze dat ze tegenwoordig platgebeld worden met soortgelijke gevallen. Die nieuws was tegelijk troostend én zorgwekkend. Ik was niet alleen, maar wij zijn met zo veel!
Burn-outs zijn geen teken van zwakte, maar dat de energiestroom uit balans is geraakt: er wordt meer uitgegeven dan wat je binnenkrijgt. Daarvoor zijn vele oorzaken die per persoon verschillen. Volgens thuisarts.nl heb je een burn-out als je al een half jaar last hebt van spanningsklachten zoals lichamelijke of geestelijke moeheid, prikkelbaarheid, of niet tegen drukte of lawaai kunt. Ook als je het gevoel hebt dat je de problemen in je leven niet meer aankan, en als het je niet lukt om de gewone dagelijkse bezigheden goed te blijven doen.
Herkenbaar? Wees hier extra alert op, zeker nu de covid-crisis een langetermijn-zorg wordt. Geef het aan bij je directie wanneer je bij jezelf deze symptomen herkent; pas als je dat doet, kun je ruimte krijgen om aan herstel te werken of zelfs om een burn-out te voorkomen. Een burn-out is een complexe ziekt die de tijd nodig heeft voor herstel. Geef dus tijdig aan wanneer je symptomen bij jezelf herkent, want dat is sleutel tot een spoedig herstel.
Meer informatie? Raadpleeg deze sites:
http://ont-keten.be/w/5-mythes-burnout/
https://www.thuisarts.nl/overspannen/ik-heb-burn-out
…of bel je vakbond.